Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 230/Α/7-12-2016) ο Νόμος 4442/2016, «Νέο πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις», που αφορά στην απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και
Ανάπτυξης Αλέξη Χαρίτση μαζί με αυτό το Νόμος και το νομοσχέδιο που θα
κατατεθεί σύντομα για την εξειδίκευση των ελέγχων, δημιουργείται ένα
νέο, σύγχρονο και αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο, απολύτως απαραίτητο τόσο
για τη διευκόλυνση της δημιουργίας ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων
όσο και για την προσέλκυση υγιών και μακροπρόθεσμων επενδύσεων.
Με τον νέο νόμο απλοποιείται και επιταχύνεται σημαντικά η έναρξη
οικονομικής δραστηριότητας. Σήμερα απαιτούνται κατά μέσο όρο 30 μέρες
για την έκδοση της άδειας (για τυπικούς, κατ’ ουσίαν, λόγους). Με τον
νέο νόμο, η λειτουργία της επιχείρησης θα μπορεί να αρχίζει άμεσα μετά
τη γνωστοποίηση των όρων ενώ το δημόσιο συμφέρον και η προστασία έναντι
ενδεχόμενων κινδύνων (για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον θα
ελέγχεται πλέον στην φάση λειτουργίας με λέγχους που θα διαπιστώνεται αν
οι επιχειρήσεις, όπως λειτουργούν πραγματικά, συμμορφώνονται ή όχι
στους σχετικούς όρους.
Όλες οι οικονομικές δραστηριότητες σε τρεις κατηγορίες σε σχέση με τις προϋποθέσεις έναρξης της λειτουργίας τους:
(α) ελεύθερη άσκηση,
(β) γνωστοποίηση, που στον Ν. 4262 ήταν οι ασαφείς γενικοί όροι λειτουργίας,
(γ) εκ των προτέρων έγκριση
Η κατηγοριοποίηση των δραστηριοτήτων στα τρία επίπεδα κινδύνου
(χαμηλού ρίσκου = ελεύθερη άσκηση, μεσαίο ρίσκου = γνωστοποίηση, υψηλού
ρίσκου = έγκριση ex ante) γίνεται πλέον με σαφή, επιστημονικά κριτήρια,
σε τρεις άξονες:
(1) κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών,
(2) κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και περιοίκων,
(3) κίνδυνος για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον στο βαθμό που δεν καλύπτεται από άλλη νομοθεσία.
Εισάγεται για πρώτη φορά το σύγχρονο εργαλείο της γνωστοποίησης,
σύμφωνα και με τα καλύτερα παραδείγματα της διεθνούς πρακτικής. Η
γνωστοποίηση είναι ένα έγγραφο με το οποίο ο επιχειρηματίας ενημερώνει
τη διοίκηση για την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης. Πλέον, τα
δικαιολογητικά δεν προσκομίζονται. Τα κρατά η επιχείρηση στο αρχείο της
και είναι διαθέσιμα στις ελεγκτικές αρχές. Αντίθετα, η δήλωση σε
συνδυασμό με τους γενικούς όρους λειτουργίας του Ν. 4262 ήταν ουσιαστικά
εκ των προτέρων άδεια, με προσκόμιση δικαιολογητικών και έκδοση
διοικητικής πράξης.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο βασίζεται σε δύο πυλώνες:
α) την αξιολόγηση του κινδύνου που δύναται να επέλθει από την
άσκηση των δραστηριοτήτων σε πτυχές του δημοσίου συμφέροντος, όπως η
δημόσια υγεία και το περιβάλλον και
β) την εισαγωγή ενός συγχρόνου εργαλείου δημόσιας διοίκησης, του
εργαλείου της γνωστοποίησης, για τις δραστηριότητες εκείνες που
αξιολογείται εμπεριστατωμένα με βάση επιστημονικά δεδομένα και διδάγματα
της κοινής πείρας ότι ενέχουν χαμηλό κίνδυνο προσβολής του δημοσίου
συμφέροντος. Η γνωστοποίηση εμπεριέχει αποκλειστικά την απαραίτητη
πληροφορία που προορίζεται για τις αρχές ελέγχου, και είναι αυτό το
σημείο ακριβώς που το διαφοροποιεί από το μοντέλο της αναγγελίας, που
είχε εισαγάγει πλήρως αποτυχημένα ο ν. 4262/2014, καθώς είχε στοιχεία
που προσιδίαζαν σε εκ των προτέρων άδεια, όπως η εκ των προτέρων
προσκόμιση δικαιολογητικών και η έκδοση διοικητικής πράξης βεβαιωτικής
της υποβολής δήλωσης συμμόρφωσης προς τους (μη προσδιορισμένους
εννοιολογικά) γενικούς όρους λειτουργίας.
Το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα ξεκίνησε με τρεις τομείς
προτεραιότητας αυξημένων αναπτυξιακών δυνατοτήτων, ήτοι τον κλάδο της
Βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών, τα Καταστήματα Υγειονομικού
Ενδιαφέροντος και τέλος τον κλάδο του Τουρισμού (τα τουριστικά
καταλύματα), τομείς που αποτελούν κάτι λιγότερο από το 30% της
οικονομικής δραστηριότητας. Έως το τέλος του έτους 2018 θα εξεταστεί και
θα υπαχθεί στο νόμο το σύνολο των οικονομικών κλάδων, καθώς ο νόμος
φιλοδοξεί να αποτελέσει μελλοντικά οδηγό για την αδειοδότηση όλων των
οικονομικών δραστηριοτήτων της χώρας.
Στο νέο νόμο προσδιορίζονται ρητά και με σαφήνεια οι οικονομικές
δραστηριότητες, αποτυπωμένες με τη χρήση Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας
(ΚΑΔ). Η νέα κατηγοριοποίηση αποτελεί μία από τις καινοτομίες που
εισάγει το νέο θεσμικό πλαίσιο διότι, κατά τον τρόπο αυτό, η Διοίκηση
αποκτά ενιαίο τρόπο απόδοσης των δραστηριοτήτων, αποκλείονται
περιπτώσεις διαφωνίας μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών (φορολογικές αρχές
και ελεγκτικοί της λειτουργίας μηχανισμοί) ως προς τον ορισμό μιας
δραστηριότητας, εξασφαλίζονται πρόσθετοι μηχανισμοί εντοπισμού της μη
συμμόρφωσης και, επιπλέον, ο διοικούμενος γνωρίζει ότι η δραστηριότητά
του αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο από τη Διοίκηση. Επιπλέον, με την
αντιστοίχιση των υπαγόμενων δραστηριοτήτων κατά ΚΑΔ, η Διοίκηση θα έχει
τη δυνατότητα παρακολούθησης όλων των δεικτών παραγωγικότητας και
αποτελεσματικότητας, ώστε να προσδιορίζει και την αναπτυξιακή στρατηγική
της μέσω της αξιολόγησης των σχετικών στατιστικών στοιχείων.
Στην επόμενη φάση μέχρι τον Μάρτιο του 2017 έχουν επιλεχθεί και
εξετάζονται τα Κέντρα Αποθήκευσης και Διανομής (logistics) και οι
εξορυκτικές δραστηριότητες. Παράλληλα, έχει συσταθεί ομάδα εργασίας για
την απλοποίηση και της άδειας εγκατάστασης, που ως διαδικασία διατρέχει
το σύνολο της Μεταποίησης.
Βασική πρόβλεψη του νέου νόμου είναι το «Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό
Σύστημα Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων» (ΟΠΣ-ΑΔΕ), που θα υπάγεται
στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και
Ανάπτυξης. Το σύστημα θα είναι διαλειτουργικό, διασυνδεδεμένο με το
Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και το σύστημα TAXIS. Η σύσταση του
Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής υπογραμμίζει την προτεραιότητα που
αποδίδει η Κυβέρνηση σε μια ενιαία ψηφιακή στρατηγική. Η εισαγωγή του
πληροφοριακού συστήματος μειώνει αποφασιστικά το διοικητικό βάρος. Θα
καταστήσει πολύ αποτελεσματικότερο τον έλεγχο, καθώς μάλιστα το σύστημα
θα δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο μητρώο με τις πληροφορίες για κάθε
επιχείρηση, αλλά και θα ανταλλάσσει δεδομένα με άλλες υπηρεσίες και
βάσεις δεδομένων. Θα αποτρέψει όλες τις εξωγενείς παρεμβάσεις στις
διαδικασίες.
Μετάβαση από τους εκ των προτέρων στους εκ των υστέρων ελέγχους.
Οι εκ των υστέρων έλεγχοι θα λάβουν χώρα άμεσα, καθώς ανθρώπινοι
πόροι που σήμερα απασχολούνται σε μεγάλο βαθμό σε εκ των προτέρων
διαδικασίες (στις περισσότερες των περιπτώσεων κατά 100%) θα μπορέσουν
να μετατοπιστούν και να αποτελέσουν το δυναμικό εκείνο που απαιτείται
για την πραγματοποίηση των πραγματικών και ουσιαστικών ελέγχων κατά τη
διάρκεια λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Επιπλέον, οι έλεγχοι των οικονομικών δραστηριοτήτων θα συνδυαστούν
και θα «κουμπώσουν» με το έργο της συνολικής εποπτείας της αγοράς, η
οποία αποτελεί ήδη αντικείμενο μεγάλης νομοθετικής παρέμβασης του
Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και η οποία αναμένεται να
ολοκληρωθεί άμεσα.
Ο όρος εποπτεία εξειδικεύεται σε τρεις επιμέρους ενέργειες και δεν
εξαντλείται στην έννοια του επιτόπιου ελέγχου, όπως ήταν το σύνηθες
μέχρι σήμερα. Οι πυλώνες της έννοιας της «εποπτείας» που αποσκοπεί στην
προστασία του δημοσίου συμφέροντος συνίσταται σε:
α) έλεγχο μέσω αυτοψίας και δικαιολογητικών,
β) συστάσεων προς τον εποπτευόμενο και
γ) παροχή κατευθυντήριων γραμμών με γνώμονα την ενίσχυση της συμμόρφωσης.
Το νέο μοντέλο εποπτείας, που σήμερα πλέον θα καταστεί ακόμη πιο
ισχυρό λόγω της μετατόπισής του σε ex post διαδικασία για πολλές
οικονομικές δραστηριότητες, θα διέπεται από βασικές αρχές, και
συγκεκριμένα τις εξής: (α) τη νομιμότητα, (β) την ανεξαρτησία του
εποπτεύοντος οργάνου από το εποπτευόμενο μέρος και κάθε άλλον έχοντα
σχετικό έννομο συμφέρον, (γ) τη διαφάνεια, σαφήνεια, αποτελεσματικότητα
και αποδοτικότητα, (δ) το σεβασμό των νομίμων δικαιωμάτων του
εποπτευόμενου, (ε) την αναλογικότητα των εφαρμοστικών μέτρων σε σχέση με
τη βαρύτητα του κινδύνου, την πιθανότητα επέλευσής του και το ιστορικό
συμμόρφωσης του φορέα και τέλος (στ) την επιείκεια προς τον εποπτευόμενο
σε περίπτωση αμφιβολίας και την κλιμάκωση των κυρώσεων ανάλογα με το
μέγεθος της μη συμμόρφωσης και τις συνέπειες αυτής. Οι αρχές και οι
πυλώνες τις εποπτείας απαντώνται στα σύγχρονα συστήματα άσκησης
εποπτείας και ήταν απαραίτητο να πλαισιώσουν την προτεινόμενη
μεταρρύθμιση. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται το πλαίσιο της
αποτελεσματικής άσκησης εποπτείας αλλά ταυτόχρονα δημιουργείται και η
βάση για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου προς τους εποπτευόμενους.
http://www.ered.gr
16 Δεκεμβρίου 16
16 Δεκεμβρίου 16
Δημοσίευση Σχολίου