Τον αγώνα του για την απώλεια τεράστιων τμημάτων της περιουσίας των κληροδοτημάτων της Άμφισσας συνεχίζει ο κ. Αργύρης Δεδούσης (Πρόεδρος ΔΗΜΤΟ Δελφών), με το Μαρκίδειο να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτή τη φορά.
Με επιστολή του στην Αποκεντρωμένη ζητεί εξηγήσεις για τον οικονομικό
εκτροχιασμό των κληροδοτημάτων, επισημαίνοντας ότι «δεν ήταν απότομος
αλλά σταδιακός και έπρεπε να αποτραπεί εγκαίρως».
Επιπλέον ζητεί κατάλογο με τα εκποιηθέντα ακίνητα της περιουσίας των
κλήροδοτημάτων, τα ποσά εκποίησης, τον κατάλογο με τα εναπομείναντα
ακίνητα της περιουσίας αυτών και τα βιβλιάρια καταθέσεων με τις όλες τις
εισροές και τις εκροές των χρηματικών ποσών.
Ξεκαθαρίζει δε ότι όλα τα στοιχεία θα τα στείλει στον κ. Εισαγγελέα
Άμφισσας σε συνέχεια της μηνυτήριας αναφοράς που έχει καταθέσει από τις
11 Ιανουαρίου 2019
Αναλυτικά στην αναφορά που αποστέλλεται στην Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών αναφέρει τα εξής:
Αναφορά
του Αργυρίου Δεδούση του Αθανασίου, δημότη Δήμου Δελφών και κατοίκου Άμφισσας (οδός Πέτρου Μαρκίδου, αριθμός 27)
Κύριοι,
Ως Δημότης Δήμου Δελφών, ενεργός πολίτης και έχοντας έννομο συμφέρον
ως γονέας της Κορίνας Δεδούση και του Αθανασίου Δεδούση, αμφότερων
υποτρόφων του Μαρκιδείου Κληροδοτήματος στους τρεις κύκλους της
υποτροφίας, ήτοι, Γυμνασίου, Λυκείου και Πανεπιστημίου, βιώνω τα
τελευταία χρόνια την καταρράκωση των κοινωφελών ιδρυμάτων που συστάθηκαν
από Αμφισσείς ευεργέτες για το κοινό όφελος.
Συγκεκριμένα με την απόφασή σας με αριθ. Πρωτ. 241688/16-12-2020
εγκρίνατε την διακοπή των υποτροφιών των τέκνων μου που εισηγήθηκε η
Διαχειριστική Επιτροπή του Κοινωφελούς ιδρύματος Πέτρου Μαρκίδη, καθώς
δεν ήταν σε θέση να χορηγήσει υποτροφίες λόγω έλλειψης ρευστότητας. Η
απόφασή σας αυτή, σε συνέχεια όλων των προηγούμενων αποφάσεων με τη
σταδιακή μείωση της υποτροφίας ως το ποσό των 20 ευρώ ανά έτος,
προκάλεσε στα δύο τέκνα μου χρηματική απώλεια άνω των τριάντα χιλιάδων
(30.000) ευρώ και στους τρεις κύκλους υποτροφιών με βάση τις υποτροφίες
που ελάμβαναν οι υπότροφοι τα παρελθόντα έτη.
Όπως γνωρίζετε το Ίδρυμα Υποτροφιών Πέτρου Μαρκίδη με κληροδοτικό
κεφάλαιο περιουσίας εκατομμυρίων ευρώ αποτέλεσε κατά τις προηγούμενες
δεκαετίες μέσο επιβράβευσης της μαθησιακής προόδου των αριστούχων
μαθητών και σημαντικό βοήθημα για τις οικογένειές τους. Πλην όμως τα
τελευταία έτη παρατηρήθηκε η σταδιακή μείωση των ποσών των υποτροφιών με
κατάληξη την διακοπή τους. Ακόμα βέβαια αιωρείται στην τοπική κοινωνία
της Άμφισσας η φήμη (αληθής ή όχι δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω) ότι
τεράστιο χρηματικό ποσό που ανέρχεται στο ένα εκατομμύριο (1.000.000)
ευρώ απωλέσθη στο Χρηματιστήριο.
Ταυτόσημη πορεία είχε το Στάλλειο Γάτειο Γηροκομείο και Χρονίων
Παθήσεων, η λειτουργία του οποίου διεκόπη εν έτει 2014 λόγω
συσσωρευμένων χρεών, κυρίως από απαιτήσεις εργαζομένων και προμηθευτών,
παρότι στο ενεργητικό του διέθετε ακίνητη περιουσίων πολλών εκατομμυρίων
ευρώ, η οποία δεν αξιοποιήθηκε. Αναφέρομαι προφανώς σε παρελθόντα χρόνο
διότι πολλά από τα ακίνητά του σε Αθήνα και Άμφισσα έχουν
εκπλειστηριαστεί και σήμερα έχουν κατακυρωθεί σε ιδιώτες υπερθεματιστές.
Πολλά βέβαια ακίνητα (διαμερίσματα στην Αθήνα) ακόμα και σήμερα
βρίσκονται σε χρόνια αδρανή δικαστική διαμάχη, με αποτέλεσμα να μην
έχουν κατοχυρωθεί και να θεωρούνται διεκδικήσιμα. Αν φυσικά είχαν γίνει
επιμελείς πράξεις διαχείρισης και διοίκησης και εποπτείας της μεγάλης
αυτής περιουσίας το εν λόγω ίδρυμα σήμερα θα ευημερούσε.
Κατά την ρητή συνταγματική επιταγή του άρθρου 109, παράγραφος 1 του
Συντάγματος, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 2, παράγραφος 1
και 2 του V.4182/2013 (Α’ 185), το Δημόσιο, σε περίπτωση που με
κληρονομιά, η κληροδοσία, ή δωρεά διατίθενται περιουσιακά στοιχεία υπέρ
αυτού, (ή υπέρ κοινωφελών εν γένει σκοπών που εκτελούνται είτε από το
ίδιο, είτε από άλλα πρόσωπα), έχει υποχρέωση να φροντίζει για την πιστή
και ακριβή εκτέλεση της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή και να ασκεί
εποπτεία και έλεγχο επί της διαχείρισης αυτής, κατά τα προβλεπόμενα,
κατ’ αρχήν, στην οικεία πράξη, (διαθήκη, ή δωρεά, ή συστατική πράξη) και
επικουρικά, για τα μη ρυθμιζόμενα από αυτήν θέματα, να ανατρέχει στις
διατάξεις του νόμου, που ισχύουν κάθε φορά για τα κοινωφελή ιδρύματα,
εκτός από τις δημοσίας τάξεως διατάξεις του νόμου, οι οποίες, σε κάθε
περίπτωση, υπερισχύουν των αντίθετων διατάξεων της διαθήκης ή δω,οεάς
(ολ.ΑΠ. 8/1994, 91/1980, ΕΣ. 1553, 1189/2002, ΕΣ (ολ.) 846/2000, ΝΣΚ
(ολ.) 250/2005, ΝΣΚ 358/2014, 289/2013, 29/2010, 549/2008).
Η συνταγματική αυτή προστασία και κατοχύρωση της βούλησης του διαθέτη ή
δωρητή εκτείνεται όχι μόνο στον καθοριζόμενο με τη διαθήκη ή δωρεά
σκοπό, αλλά και στον τρόπο τόσο της διοίκησης και διαχείρισης της
καταληφθείσας περιουσίας, όσο και της εκλογής των διοικητών και
διαχειριστών αυτής, δεδομένου ότι οι όροι αυτοί, (μαζί με τον σκοπό),
αποτελούν ουσιώδες μέρος του περιεχομένου των όρων της διαθήκης ή δωρεάς
(βλ. ΣτΕ 273/2007, 5796/1996, ΝΣΚ 289/2013).
Στα πλαίσια αυτά και με δεδομένη την αυξημένη προστασία από το νόμο της
κληρονομιάς υπέρ κοινωφελούς σκοπού και της βούλησης του διαθέτη για την
εκπλήρωση του σκοπού αυτού, το κράτος ασκεί δια του Υπουργού
Οικονομικών την εποπτεία και τον έλεγχο επί της εκκαθάρισης και
διαχείρισης των καταλειπόμενων περιουσιών.
Η ανωτέρω εποπτεία ασκείται ακόμη και αν οι διαθέτες ή δωρητές με τις
συστατικές πράξεις των ιδρυμάτων, απαγορεύουν την υπό του Κράτους
άσκηση ελέγχου στη διαχείριση και διοίκηση αυτών (ΑΠ. 1542/1998, ΕΕΝ
2000, 203, ΝΣΚ 540/2008).
Μάλιστα οι διατάξεις της διαθήκης ή δωρεάς που τυχόν ορίζουν ότι οι
εκτελεστές θα ενεργούν χωρίς περιορισμούς, είναι αντίθετες με κανόνες
δημοσίας τάξεως, αφού αποκλείουν την άσκηση κρατικής εποπτείας (βλ. ΑΠ
574/1981). Σημειώνεται ότι η ανωτέρω εποπτεία, (και έλεγχος επ’ αυτών),
περιορίζεται στην τήρηση των διατάξεων του νόμου και της συστατικής
πράξης και δεν δύναται να είναι ουσιαστικός (βλ. ΑΠ 91/1980), η
κυριότερη δε έκφραση αυτής είναι ο έλεγχος και η έγκριση του
προϋπολογισμού, ισολογισμού και απολογισμού των ιδρυμάτων (άρθρ. 59 του
ν.4182/2013).
Εξ ετέρου, όσοι εκ των διαχειριστών, εκτελεστών διαθηκών, διοικητών
ιδρυμάτων ή περιουσιών δεν συμμορφώνονται εν γένει με τις διατάξεις του
νόμου και των συστατικών πράξεων, υπόκεινται σε πειθαρχικές παραβάσεις
και διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 71 του ν.4182/2013.
Ο νόμος δεν προσδιορίζει επακριβώς στις διάφορες μορφές των υπέρ
κοινωφελών σκοπών καταλειπομένων περιουσιών του ν.4182/2013 λεπτομερή
και ακριβή τρόπο διαχείρισης των χρηματικών διαθέσιμων αυτών και της
επωφελούς τοποθέτησής των. Περιορίζεται, κατ’ αρχήν, στην γενική διάταξη
του άρθρου 67 του ν.4182/2013 που αφορά στην διαχείριση των καταθέσεων
και περαιτέρω σε ορισμένες εξ αυτών, ( των κοινωφελών εν γένει
περιουσιών), ρυθμίζει περισσότερα θέματα σε άλλες όχι. Σε όλες όμως τις
περιπτώσεις υπεισέρχεται σε ειδικότερη ρύθμιση, εφόσον κατά την ρητή
διατύπωση της εκάστοτε διάταξης «δεν ορίζεται διαφορετικά στη συστατική
πράξη». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την, ισχύουσα σε όλες τις περιπτώσεις
των υπέρ κοινωφελών σκοπών καταλειπομένων περιουσιών, γενική διάταξη του
άνω άρθρου 67 του ν.4182/2013, οι κληρονόμοι, κληροδόχοι, εκτελεστές
διαθηκών, διαχειριστές, εκκαθαριστές, διοικητές ιδρυμάτων και κηδεμόνες
σχολαζουσών κληρονομιών υποχρεούνται να καταθέτουν σε έναν ή
περισσότερους έντοκους λογαριασμούς όψεως ή ταμιευτηρίου ή προθεσμιακούς
χρηματικά ποσά που προέρχονται από τις ανωτέρω περιουσίες και να
ενημερώνουν άμεσα την αρμόδια αρχή για τα στοιχεία των λογαριασμών, με
αιτιολόγηση του αριθμού τους και του σκοπού της κατάθεσης Με την διάταξη
αυτή ο νομοθέτης σαφώς απέβλεψε στην, κατά την συνήθη επιμέλεια, χρήση,
προστασία και επαύξηση των χρηματικών διαθεσίμων των κοινωφελών εν
γένει περιουσιών, για την κατά το δυνατόν καλλίτερη εξυπηρέτηση του
σκοπού τους (ΑΠ. 1007/2008). Από την άλλη πλευρά τα πιστωτικά ιδρύματα,
όταν, υποχρεούνται χωρίς κάν να προηγηθεί ειδική εντολή του εκάστοτε
διαχειριστή αυτών, να εισπράττουν τα μερίσματα ή άλλα ώφελήματα κατά τη
λήξη αυτών και να τα καταθέτουν στον αντίστοιχο λογαριασμό. Τα ποσά δε
των μερισμάτων και άλλων ωφελημάτων στην περίπτωση αυτή, κατά την ρητή
διατύπωση της διάταξης, καθίστανται αυτοδικαίως έντοκα.
Σε όλες δε ανεξαιρέτως τις παραπάνω περιπτώσεις η μεταφορά, ή μετατροπή
των καταθέσεων γίνεται με εντολή του δικαιούχου και ενημέρωση της
αρμόδιας αρχής, διαφορετικά το πιστωτικό ίδρυμα υπέχει ευθύνη για τυχόν
προκαλούμενη ζημιά.
Εξ ετέρου σε περίπτωση που ο διαχειριστής προκαλέσει ζημία, λόγω
παράβασης των παραπάνω υποχρεώσεών του, ευθύνεται για κάθε βαθμό
πταίσματος, δηλαδή και για ελαφρά αμέλεια, κατ’ άρθρο 60 ν.4182/2013 (ΕΣ
2971/2013).
Εκτός των παραπάνω, για τα κοινωφελή ιδρύματα προβλέπονται ως
διαχειριστικές πράξεις η εκποίηση κινητών και ακινήτων, ως και η
εκμίσθωση των ακινήτων αυτών με την διαδικασία που ορίζει ο νόμος στο
άρθρο 58 παρ. 1. Για την αγορά ακίνητης περιουσίας από τα ιδρύματα
απαιτείται να προηγηθεί απόφαση της αρμόδιας Αρχής και τελείται αυτή
είτε κατόπιν διαπραγμάτευσης, είτε με συμμετοχή σε πλειστηριασμό, είτε
με ανταλλαγή, αντιπαροχή και διανομή εκούσια ή δικαστική (άρθρ. 58 παρ.
2). Σε όλες τις προαναφερόμενες πράξεις διαχείρισης της εν λόγω
διάταξης, η εφαρμογή ή μη του νόμου δεν εξαρτάται από τους ορισμούς του
διαθέτη ή δωρητή.
Τα αυτοτελή κοινωφελή ιδρύματα και τα κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης,
αν δεν ορίζεται άλλως από τον διαθέτη, δωρητή, ή στην συστατική πράξη,
υποχρεούνται να καταθέτουν τα χρηματικά διαθέσιμα τους σε πιστωτικά
ιδρύματα μόνο της ημεδαπής και όχι της αλλοδαπής, υπό το βάρος των
υποχρεώσεων των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 67 του ν 4182/2013. Τα
ανωτέρω, αυτοτελή κοινωφελή ιδρύματα και κεφάλαια αυτοτελούς
διαχείρισης, αν δεν ορίζεται άλλως από τον διαθέτη, δωρητή, ή στην
συστατική πράξη, πέραν των ακινήτων (άρθρο 58 ν.4182/2013) και των
τραπεζικών καταθέσεων (άρθρ.67 ν.4182/2013), δεν δύνανται να επενδύουν
τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από τις περιουσίες τους και σε άλλες
μορφές επενδύσεων, όπως ομόλογα, ή έντοκα γραμμάτια, ή άλλο τίτλο
δανεισμού, που εκδίδει ή εγγυάται το Δημόσιο, σε μετοχές εταιρειών
μεγάλης κεφαλαιοποίησης, σε ομολογιακά δάνεια αναγνωρισμένων πιστωτικών
ιδρυμάτων, ή εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών μεγάλης
κεφαλαιοποίησης, σε πολύτιμα μέταλλα (χρυσό, άργυρο, λευκόχρυσο,
παλλάδιο), ή σε άλλες μορφές δανεισμού και διαχείρισης κεφαλαίων ή άλλα
περιουσιακά στοιχεία στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ενώ η περιουσία και των δύο ως άνω
ιδρυμάτων ήτο τεράστια με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης προς το κοινό
όφελος και προς την εκπλήρωση των σκοπών των διαθετών, εντούτοις στην
πορεία των χρόνων έφθινε σταδιακώς αν και έπρεπε τούτο να ελέγχεται
συνεχώς ώστε να μη συμβεί η απαξίωση αυτών. Σύμφωνα με το νόμο τα
ιδρύματα υποβάλλουν κάθε έτος στην αρμόδια αρχή προϋπολογισμό,
απολογισμό και ισολογισμό. Συντάσσουν επίσης ανά διετία σχέδια
διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας. Ο Νομοθέτης θέσπισε όλα τα
εχέγγυα για την εποπτεία της λειτουργίας τους και της οικονομικής
ευμάρειάς τους.
Σας καλώ εν όψει των ανωτέρω να μου γνωστοποιήσετε τις ενέργειές σας,
για την εποπτεία και τον διαχειριστικό έλεγχο αυτών των κληροδοτημάτων
και να μου δώσετε πειστικές εξηγήσεις για τον οικονομικό εκτροχιασμό
τους, που δεν ήτο απότομος αλλά σταδιακός και έπρεπε να αποτραπεί
εγκαίρως.
Ζητώ ακόμη τον κατάλογο με τα εκποιηθέντα ακίνητα της περιουσίας των
κλήροδοτημάτων, τα ποσά εκποίησης, τον κατάλογο με τα εναπομείναντα
ακίνητα της περιουσίας αυτών και τα βιβλιάρια καταθέσεων με τις όλες τις
εισροές και τις εκροές των χρηματικών ποσών.
Όλα τα ανωτέρω θα σταλούν στον κ. Εισαγγελέα Άμφισσας σε συνέχεια της
μηνυτήριας αναφοράς που έχω καταθέσει την 11η Ιανουαρίου 2019.
Ο αιτών
Δεδούσης Αργύριος
Πηγή: Έντυπη έκδοση ΩτΦ
Δημοσίευση Σχολίου